صابر گل‌عنبری به احتمال زیاد این تیتر برای خیلی‌ها عجیب به نظر برسد. کیست که در ایران برای یک بار هم که شده نام صلاح زواوی سفیر پیشین فلسطین به گوشش نرسیده باشد. زواوی که تا یک هفته پیش سفیر فلسطین بود و جای خود را به دخترش سلام داد، بیش از چهار دهه سفیر فلسطین در ایران و قدیمی‌ترین سفیر خارجی بود. زواوی به علت همین فعالیت طولانی دیپلماتیک به "شیخ السفراء" یا "مقدم السفراء" معروف بود و همین لقب هم بر اساس عهدنامه وین 1961 حقوق، مسئولیت‌ها و تشریفاتی دیپلماتیک ایجاد می‌کند؛ از جمله این که در مواقع بروز مشکلاتی دیپلماتیک در کشور پذیرنده نمایندگی هیات‌های دیپلماتیک را در گفتگوها عهده‌دار است و در دیدارهای معمولی نیز در صدر و صف اول مجلس می‌نشیند. به همین علت، صلاح زواوی در نشست‌های دیپلماتیک و غیر دیپلماتیک در ایران در صدر می‌نشست و در کانون توجه بود. در کنار آن نیز در اجلاس‌های مربوط به فلسطین حضور فعالی داشت و سخنان ایشان که کاملا در راستای گفتمان فلسطینی جمهوری اسلامی بود، بازتاب وسیعی در رسانه‌های کشور پیدا می‌کرد. اما جالب اینجاست که زواوی نه تنها در فلسطین این شهرت را ندارد که اساسا خیلی از فلسطینی‌ها هم او را نمی‌شناسند و فراتر از آن حتی برخی از آن‌ها نمی‌دانند در ایران سفیری فلسطینی وجود دارد! این مساله در لابلای واکنش‌های تند به انتخاب سلام دختر زواوی به جانشینی وی روشن شد. فلسطینی‌ها با انتقاد گسترده از این انتخاب، با طرح مفسده "ژن خوب" و واگذاری موروثی سفارت واکنش نشان دادند. در این ميان، در شبکه‌های اجتماعی فلسطینی‌ها برخی که از وجود سفیر فلسطین در ایران شگفت زده شده، پرسیده‌اند که چرا وی فعالیت دیپلماتیک و رسانه‌ای نداشت. در حالی که هیچ سفیر خارجی در ایران به اندازه زواوی حضور رسانه‌ای نداشت. اما هیچ کدام از این فعالیت‌ها در فلسطین منعکس نشده است. جالب اینجاست که یک مقام وزارت خارجه حکومت خودگردان در پاسخ به سوال "العربی الجدید" درباره این که چرا زواوی هیچ فعالیتی نداشته، آن را به "حساسیت روابط با ایران" ربط داده است. وقتی این گزارش‌ها، واکنش‌ها و بی‌اطلاعی عده‌ای از وجود سفیر فلسطین در ایران را مشاهده کردم، برای یکی از دوستان روزنامه‌نگار در رام الله از فعالیت‌های جناب سفیر گفتم، ایشان شگفت زده شد تا حدی که باورش برای او سخت بود. وی گفت حتی در تهیه گزارشی درباره اعتراضات گسترده به انتخاب دختر سفیر فلسطین در ایران به مقام سفارت، با وزارت خارجه حکومت خودگردان تماس گرفته اما برخی کارمندان از وجود سفیری در ایران اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند! همچنین اظهار داشت که هیچ سخنی یا مصاحبه‌ای از ایشان در رسانه رسمی فلسطین نیست و اطلاعات اندکی که به دست آوردم دال بر این است که جناب سفیر دوست محمود عباس است و همچنان این دوستی پابرجاست. گفتم بله! دوست بچگی و همکلاسی بوده‌اند، اما الان زواوی مخالف سرسخت سیاست‌های محمود عباس و منتقد جدی اسلو است که ابومازن از طراحان اصلی آن بود. باز دیدم که باور این مساله برای این دوست روزنامه‌نگار خیلی دشوار است و شگفت زده پرسید که مگر امکان دارد تشکیلات خودگردان به سفیرِ مخالف سیاست‌هایش اجازه فعالیت دهد؟" و پرسید: "خوب پس چرا دخترش را به جانشینی‌اش معرفی کرده‌اند؟". گفتم: "چون ایشان خط فکری پدرش را دنبال نمی‌کند." حال پرسش این است که چرا فعالیت گسترده سفیر صلاح زواوی در جامعه فلسطین هیچ منعکس نشده است؟ دلیل نخست می‌تواند این باشد که خود سفارت با توجه به حساسیت‌زا بودن سخنان سفیر در انتقاد سیاست‌های دولت متبوع خود رغبتی به بازتاب آن در فلسطین نداشته است. دلیل دیگر این که اساسا ارتباطی میان سفارت و رسانه‌های حکومت خودگردان و حتی ارتباط مرسوم و معمولی با وزارت خارجه آن وجود نداشته است. اما علت دیگر به ضعف و دیده نشدن رسانه‌های برون مرزی و علی الخصوص عربی زبان ایران در جهان عرب و فلسطین بر می‌گردد. معمولا رسانه‌های حاکمیتی ایرانی سخنان سفیر فلسطین را که بر تایید سیاست‌های جمهوری اسلامی در رابطه با فلسطین متمرکز بود، پوشش می‌دادند، اما پوشش‌ها به علت همین جایگاه ضعیف فراتر از مرزهای ایران بازتاب پیدا نمی‌کرد.
نظرات